دو بخش متفاوت از سیستم‌های تهویه هوای خانگی و مرکزی، اواپراتور و کندانسور هستند. این دو با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که آشنایی با تفاوت‌های آنها و آیتم‌های فنی آنها به خریدار کمک می‌کند تا یک سیستم ارزان و مقرون به صرفه تهیه کند.
اواپراتور چیست؟
اواپراتور در سیستم تهویه مطبوع، بخش ثانویه به شمار می‌رود و با اعمال تنظیمات بر روی آن است که به کندانسور دستور می‌دهیم که درجه هوا را تا چه اندازه سرد یا گرم کند. اواپراتور در اصل، بخش سرد کننده یا بخش گرما گیر سیستم تراکمی تبخیر کننده است. به این بخش از سیستم تهویه هوا، کولر نیز گفته می‌شود. اواپراتور، دمایی را که توسط کندانسورها تولید شده است را انتقال داده و هدایت می‌کند و برای تعدیل کردن دمای محیط به کار می‌رود.
این بخش از سیستم تهویه مطبوع، جلوی چشم ما قرار دارد و می توان آن را به صورت نیمه اتوماتیک یا با استفاده از ریموت و یا به صورت دستی خاموش و روشن کرد. دو نوع سیستم به نام سیستم‌های منفرد و سیستم مرکزی از اواپراتور استفاده می‌کنند. به سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی، چیلر تراکمی و جذبی نیز گفته می‌شود.
در چیلرهای تراکمی هوا، اوپراتور‌ها می‌توانند از نوع مرطوب یا خشک باشند. نام دیگر این نوع اپراتور‌ها، سیلابی یا اپراتور انبساط مستقیم است. اواپراتور‌هایی که از جنس پوسته و لوله هستند برای خنک کردن آب استفاده می‌شوند و به آنها اپراتورهای انبساط مستقیم گفته می‌شود. اگر بخواهیم آنها را برای خنک کردن هوا استفاده کنیم باید از نوع کوئلی آنها استفاده کرد.
اپراتورهای کویلی در هواساز‌ها به صورت کوئل وجود دارند و یا به صورت کویلی در واحدهای یکپارچه هستند. اواپراتورها در بسیاری از سیستم‌های صنعتی و بسیاری از مصارف عمومی به کار برده می‌شوند. برای مثال چند مورد از مواردی که در آنها از اواپراتور استفاده می‌شود عبارتند از:
- صنعت تهویه هوای مطبوع
- چیلرها
- پنل کولر گازی
- داکت اسپلیت
- سیستم وی آر اف
- برای تبخیر کردن یا غلیظ کردن مواد غذایی
- داروسازی
- تفکیک مواد شیمیایی
کندانسور چیست؟
در سیستم تهویه مطبوع، به دستگاهی که هوای تازه و مطبوع را تولید می کند، کندانسور می‌گویند. کندانسورها نیز ابعاد و ظرفیت و قیمت‌های متفاوتی دارند. گرمایی که توسط مبرد گرفته می‌شود با تقطیر شدن توسط کندانسور که یک نوع مبدل حرارتی می‌باشد به محیط باز پس داده می شود. در کندانسورها برای تولید دمای مورد نظر از یک ماده مبرد به نام گاز فریون استفاده می شود. قبل از اینکه گاز فریون یا همان بخار مبرد به کندانسور وارد شود باید توسط کمپرسور متراکم شده و گرم شود تا بتواند گرما را به یک واسط خنک مانند آب یا هوا انتقال دهد.
کندانسور تمام وظایف چگالش را به عهده ندارد و کمپرسور نیز که یک دستگاه متراکم کننده است و مولکول‌های گاز را متراکم می کند در کندانسور نقش مهمی دارد. این دو بخش در کنار یکدیگر، واحد چگالشی نام گرفته است. این دو بخش در واحدهای دو تکه نیز در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.
کمپرسورهای اسکرال یا روتاری از آن جایی که صدای کمی تولید می‌کنند اکثرا در کندانسورهای خانگی یا سیستم‌های منفرد به کار می‌روند. کندانسورها در دو مدل آبی و هوایی وجود دارند. معمولاً واحد‌هایی که کم ظرفیت هستند از کندانسورهای هوایی استفاده می‌کنند. همچنین در مناطق مرطوب شرایط استفاده از کندانسور آبی وجود ندارد و باید از کندانسور هوایی استفاده شود در نتیجه در این موارد، ظرفیت واحد خنک کننده ملاک نیست و باید حتما از کندانسورهای هوایی استفاده شود.
در چیلرهای تراکمی از کندانسور آبی استفاده می‌شود در این مدل از کندانسورها مبرد از فضای پوسته و آب خنک از داخل لوله عبور می‌کند. نوع دیگری از کندانسورهای دو لوله ای نیز وجود دارند که در چیلرهای تراکمی استفاده می‌شوند.
در این نوع کندانسورها از دو لوله استفاده شده است که در یکی از آنها آب و در دیگری مبرد در دو جهت مخالف هم جریان پیدا می کنند. مزیت استفاده از کندانسورهای هوایی، عدم نیاز آنها به مصرف آب، از بین رفتن مشکل رسوب خوردگی و یخ زدگی، هزینه پایین راه اندازی و نصب آنها و همچنین عدم نیاز به شبکه لوله کشی و پمپ می‌باشد.
تفاوت کندانسور و اواپراتور چیست؟
همانطور که از مطالب بالا می‌توان نتیجه گرفت وظیفه ساخت هوای تازه و همچنین هدایت آن به فضای مدنظر توسط دو جزء متفاوت به نام اواپراتور و کندانسور انجام می شود. وظیفه کندانسور، این است که به وسیله فشرده کردن گاز در کمپرسور و یا به وسیله آب یا به وسیله هوا، دمای سرد را تولید کند. هوای سرد تولید شده باید به سمت اوپراتور حرکت کند و توسط سیستم پرتاب باد به بیرون هدایت شود.